Tetiana Lafcı: Ukrayna’da Mühendis, Türkiye’de Sanatçı
Uzmanlık alanı mühendislik ancak Türkiye’ye gelerek kendine yeni bir meslek seçti. Yeni bir sanat alanına ilgi duyarak zanaat ustası oldu.
Ukrayna’da mühendislik eğitimini tamamlayarak Türkiye’ye yerleşen Tetiana Lafcı üç yıldır İstanbul’da ikamet ediyor. Bizlerde Bayan Tetiana’nın Ukrayna’dan Türkiye’ye uzanan serüvenini kendisinden dinlemek istedik.
Tetiana Lafcı ile gerçekleştirdiğimiz keyifli sohbetin satır başları sizlerle.
Bayan Tetiana bizlere Türkiye’de başlayan yaratıcı sanat kariyerinizin ilk adımlarını anlatır mısınız?
Türkiye’ye taşındığımda burada uzmanlık alanımda çalışamayacağımı fark ettim. Bu durumun iki sebebi vardı. Birincisi oturma iznimin yasal prosedürü İstanbul’da iş bulmama imkân vermedi. İkinci neden ise dil seviyem Türkiye’de çalışmak için yeterli değildi.
Bende kendime bir iş bulmak istedim. Uzun süre evde oturmak pek doğru bir karar değildir. Bu yüzden kendimi sanat alanında denemenin doğru bir karar olduğunu düşündüm. Hangi sanat teknikleri vardı? Bu yüzden uzun zamandır uygulanan sanat tekniklerine, sanat türlerine odaklandım ve cam boyama sanatına karar verdim.
Peki niçin cam sanatını seçtiniz?
Bir gün, farklı bir sanatçının eserini gördüm ve ondan çok etkilendim. O gün kendime, benzer eserler yapacağıma dair söz verdim. Güneş ışığının bu tür sanat eserlerinde parlayarak yeni renkler ortaya çıkarması beni çok etkiledi. Ve yaratıcı sürecim bu şekilde başladı.
Bu çalışmaları yapmak için eğitim aldınız mı? Atölye çalışmalarına veya kurslara katıldınız mı?
Çocukluktan itibaren fırçayı rahat şekilde kullanabiliyordum, çizim konusunda yeteneğim vardı. Bir süredir de boya ve diğer teknik malzemeleri kullanmaya başladım. Her şeyin deneyime ihtiyacı var. Aynı zamanda Türkiye’de belediyeler tarafından açılan ücretsiz kurslar var. Onlardan birine katılarak Türk süslemelerini ve anlamlarını öğrendim. Bu işimin önemli bir parçası çünkü çizimde kullandığın sembollerin anlamlarını bilmem gerekli. Ayrıca internet sayesinde çizim ve sanata dair yeteneklerimi sürekli geliştirebiliyor ve bilgilerime yenilerini ekleyebiliyorum.
Bizlere ne tür malzemeler kullanarak hangi sanatsal ürünleri yaptığınızı anlatabilir misiniz?
Yaptığım ürünler arasında dekoratif masalar, çay bardağı setleri ve çeşitli cam eşyalar var. Ayrıca güzellik salonlarında kullanılabilecek çizim ve resimlerimde var. Aslında genel olarak resim yapmıyorum fakat bu tür farklılıklar kendim konusunda yeni arayışlara girmeme ve beni alışılmış aktivitelerin dışına çıkmaya teşvik ediyor.
Gelecekte işiniz konusunda hangi planlarınız var?
Kendi atölyemi açmayı hayal ediyorum ama şimdilik biraz uzakta görünüyor bu yüzden çalışarak farklı çalışmalar yapmalıyım. Atölyem hem benim için hem de ziyaretçilerim için çok rahat bir alan olmalı. Atölyemde çocuklar ve yetişkinler kurslar alabilecek, çay ve kahveleriyle neredeyse ev ortamı gibi rahat bir atmosferde ilgi çekici şeyler öğrenebilecekler.
Bize sanat ürünlerinizin teknik süreçlerinden biraz bahseder misiniz?
Sürece hazır bir cam ürünü alarak başlıyorum. Onu çizime hazır hale getiriyorum. Sonra çizimin taslağını oluşturma sürecine müşteri ile koordineli bir şekilde karar veriyoruz. Karar aşamasından sonra camın üzerine bir eskiz yapıyorum ve kontur boyası uyguluyorum. Daha sonra boyanın kuruması ve boya süslemesini gerçekleştirebilmek için 24 saat bekliyorum. Ayrıca ürünün son teknik aşamasına geçilmeden önce birkaç gün beklemekte gerekiyor. Bu arada, ilk başta Türkiye’de cam üzerine resim yapmak için sadece üç renk bulabilmiştim fakat bugün paletimde renkler neredeyse sınırsız. Hem dekoratif hem resim alanında kullanılabilecek birçok boya var.
Peki ürünlerinizi genelde kimler satın alıyor?
Genelde Instagram adresimden ürünleri takip ederek satın alma talebinde bulunanlar oluyor. Bunların haricinde dünyanın pek çok ülkesinden ulaşanlarda oluyor. Genelde yerel halk el yapımı ürünlerin fiyatlarına şaşırıyorlar ve pek fazla tercih etmiyorlar. Herkesin satın alma ve ücretlendirme yönündeki düşüncelerine saygı duyuyorum. Lakin el emeği özen istiyor. Örneğin 6 kişilik bir çay bardağı seti için 2 hafta 8-17 saat arasında çalışıyorum. Uzun zaman alan ve özenli yapılması gereken bir iş. Genel olarak müşterilerim konusunda şanslıyım onlarla herhangi bir yanlış anlaşılma durumu veya sorunu yaşamadım. Ortak projeler yaptığımız Türk ortaklarım hakkında da aynı şeyleri söyleyebilirim. İstanbul’daki birkaç sanat atölyesi beni İnternetten buldu ve onlarla birkaç yıldır çalışıyoruz.
Türk sembollerini kullandığınızı söylediniz. Çalışmalarınızda Ukrayna motiflerini kullanmayı düşündünüz mü?
Oryantal motiflere uzaklaşmak yada yakınlaşmak bunları kullanmayı istemekle pek ilgili değil. Cam Türk süslemeleri için oldukça uygun, Ukrayna motifleri ise kil üzerine oldukça uygun şekilde ekleniyor. Ukrayna motiflerini, ince belli bardak üzerine güzel durmaz.
Katılıyorum, zor. Peki işinizin zorlukları nelerdir?
İlham almadan başlamak neredeyse imkânsız. Çizimin tüm ayrıntılarını düşünmeniz gerekli. Bazen bir ürüne bakarsınız fakat hiçbir fikriniz yoktur. Zaten var olan bir taslakta ürün hazırlamak bir keyiftir. Ürün fırınlanma aşamasından çıktıktan sonra son aşamasını oluşturmakta oldukça zordur. Camla çalıştığımız için sıcaklık altındaki camın çatlaması ve yere düşme ihtimalleri de vardır. Hazırlık ve yapım aşamasında bu gibi zorluklar var. Neyse ki bu tür zorluklar nadiren başıma geliyor.
Türkiye’de yaşayan Ukraynalılar için ne dilersiniz?
Yeni şeyler keşfetmelerini, yeteneklerini geliştirerek hayallerini takip etmelerini isterim. Benim uzmanlık alanım mühendislik, yaşamımı sanatla ilişkilendirmeyi hiç düşünmezdim. Türkiye’nin fırsatlarından yararlanın, kurslar alın yeni şeyler öğrenin, farklı sanatçılarla tanışın ve işinizin tadını çıkarın.
Çeviri: Gökberk Kuzgunkaya
