Ukrayna’da haftanın özeti: 4-10 Eylül 2017

0
2089

Ukrayna’da haftanın özeti: 4-10 Eylül 2017

Ukrayna’nın Herson bölgesinde Kırım Tatar sınıfı açıldı. Kırım’da yeni Kırım Tatar radyosu Canlı Radyo yayına başladı. AB Sivastopol’deki seçimleri tanımayacak. Poroşenko: Kırım’ı güç kullanarak geri alamayız . Kiev’de Patlama. Ukrayna, Rus sosyal medya ağlarını kısıtlayacak. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Ukrayna’ya eleştiri. Ukrayna’da tütün ürünleri kullanımı azalıyor. Ukrayna’daki ekonomik duruma ilişkin açıklamalar  Kanada’nın Ukraynalılara karşı vize tutumu. Almanya’dan Donbas’taki faaliyetleri için Kızıl Haç’a maddi destek. Ukrayna’nın Rusya vatandaşlarına karşı vize uygulaması olasılığı. Rusya ve Belarus’un Gerçekleştireceği Zapad 2017 askeri tatbikatı güvenlik endişelerini artırıyor. Ukrayna, Gürcistan’daki Agile Spirit askeri tatbikatına katılıyor. NATO’nun Rapid Trident askeri tatbikatı Ukrayna’da başladı. Donbas’ta barışgücü konuşlandırılması konusunda Rusya’nın şartı. Putin’in Ukrayna ve ABD’ye tehdit.Üçlü Temas Grubu Dobas’taki bazı bölgeler için özel statü önerisi. AB, Rusya’ya karşı yaptırımlara devam edecek. Malezya Havayollarına ait yolcu uçağının düşürülmesine dair dava Lahey’de görülecek. Ukrayna’da sabık cumhurbaşkanı Yanukoviç hakkında yeni suçlamalar. Gürcistan Ukrayna’dan Gürcistan’ın eski Cumhurbaşkanı ve Odesa’nın eski Valisi Saakaşvili’nin iadesini talep etti. 19 yaşındaki Ukraynalı Pavlo Hryb’ın Belarus’ta Rus istihbaratı tarafından kaçırıldığı iddiaları.

Ukrayna’nın Herson bölgesinde Kırım Tatar sınıfı açıldı

2014 yılından bu yana Rusya’nın işgali altında bulunan Kırım’a Ukrayna anakarasının en yakın bölgesi olan Herson vilayetinin Novoalekseyevka kasabasında yeni öğretim yılına girilirken Kırım Tatar sınıfı açıldı. Türkiye’deki Kırım Tatar teşkilatlarının yardımlarıyla açılan bu sınıf, Ukrayna anakarasındaki ilk Kırım Tatar sınıfı olma vasfını kazandı.

Kırım’da yeni Kırım Tatar radyosu Canlı Radyo yayına başladı

Kırım’da  yayın yapacak olan Kırım Tatar radyosu Canlı Radyo  geçtiğimiz hafta yayına başladı. İnternet üzerinden 7/24 yayın yapacak olan Canlı Radyo’da Kırım Tatarca müzik ve edebiyat programları yer alacak.

Canlı Radyo’nun direktörü Naciye Femi bu radyonun Kırım Tatar dilinin muhafazasına ve Kırım Tatar kültürünün gelişimine katkı yapmasının hedeflendiğini belirttiği açıklamalarda bulundu.

Canlı Radio’nun yayına başlamasından kısa süre önce, 17 Ağustos’ta da Ukrayna anakarasındaki Kırım’a komşu Herson bölgesinde Hayat Radyosu yayına başlamıştı.

Canlı Radio’nun internet yayını http://canli.online/ adresinden, Hayat Radyosu ise Ukrayna’da 103,5 FM frekansından takip edilebilir.

 AB Sivastopol’deki seçimleri tanımayacak

Avrıpa Birliği, ne Kırım’daki Sivastopol ilinde 10 Eylül’de gerçekleştirilecek vali şeçimi sonuçlarını ne de Moskova tarafından atanacak bir valiyi tanıyacağını açıkladı. Bu konuda açıklamalarda bulunan AB sözcüsü, AB’nin Ukrayna’nın egemenlik ve ülkesel bütünlük haklarını savunmaya devam ettiğini belirtti.

Poroşenko: Kırım’ı güç kullanarak geri alamayız 

Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko parlamentoda yaptığı bir konuşmada, Ukrayna’nın Rusya’dan Kırım’ı güç kullanarak geri almasının mümkün olmayacağını, ancak bu ülke üzerindeki hukuki, ekonomik ve siyasi uluslararası baskıların artırılması yoluyla bu hedefe ulaşılabileceğini söyledi.

 Kiev’de Patlama

8 Eylül’de Kiev’de bir araca yerleştirilmiş bombanın patlaması sonucu bir kişi öldü, iki kişi yaralandı. Bu patlama son bir yıl içinde Ukrayna’da gerçekleşen dördüncü bombalı araç patlaması oldu.

Patlamada ölen kişinin, Donbas’ta Ukrayna saflarında savaşan gönüllü birliğine mensup Çeçen asıllı Gürcistan vatandaşı Timur Makhauri olduğu bildirildi. Ukrayna İçişleri Bakanlığı sözcüsü Makhauri’nin suç çevreleriyle ilişkileri olduğu yönünde açıklamalarda bulundu.

Ukrayna, Rus sosyal medya ağlarını kısıtlayacak

Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Rus sosyal ağlarının Rus istihbaratı tarafından Ukrayna’da yıkıcı faaliyet maksadıyla kullanıldığını, bu nedenle ülkede Rus sosyal medya ağlarına getirilen kıstlamaların devam edeceğini bildirdi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden Ukrayna’ya eleştiri

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Ukrayna’da geçtiğimiz Temmuz ayında sunulan ve sivil toplum örgütlerinin maddi kaynakları ve uluslararası bağlantıları hakkında internet sayfalarında kamuya açık bilgilendirme yapmalarını zorunlu kılmayı öngören yasa teklifi ile ilgili eleştirilerde bulundu.

Şefafflığın önemli olduğunu belirten örgütün Ukrayna temsilcisi Tanya Cooper, mevzubahis tasarının Ukrayna’daki bağımsız gruplarla temas halinde olan kişileri teşhir edeceğinden, bu örgütlerin çalışmalarını olumsuz yönde etkileyeceğini söyledi.

Ne var ki, bu açıklamayı yapan Cooper, Ukrayna’daki sivil toplum örgütleri ile temas halindeki yerli ve yabancı kişilerin kamuoyu tarafından bilinmesinin bu kişiler için niçin rahatsızlık sebebi olacağı hakkında Rus istihbarat ve güvenlik örgütleri tarafından takibe alınabilecekleri ihtimali dışında bir açıklama yapmadı.

Ukrayna’da tütün ürünleri kullanımı azalıyor

Dünya Sağlık Örgütü, 2010 yılımdan bu yana Ukrayna’da sigara kullananların %20 oranında azaldığını açıkladı. Sigara kullanımının azalmasının özellikle erkekler arasında gözlemlendiği de ifade edildi.

Ukrayna’daki ekonomik duruma ilişkin açıklamalar 

Finansal İstikrar Konseyi, özellikle Donbas’ta süregiden çatışmalar nedeniyle Ukrayna ekonomisindeki büyümenin kırılgan bir çizgide seyrettiğini açıkladı. Konsey, ülkedeki enflasyonun da beklenenin üzerinde arttığını belirtti.

Ukrayna Maiye Bakanlığı’nın internet sitesinde açıklanan verilere göre de Ukrayna’nın iç ve dış borcu Temmuz ayında %1.4 arttı.

Kanada’nın Ukraynalılara karşı vize tutumu

Ukrayna’nın Kanada’daki Büyükelçisi Andriy Şevçenko, 2017 yılının ilk üç ayında Kanada’nın  vize başvurusu yapan Ukraynalıların üçte birinin başvurusunu reddettiğini açıkladı. Bu oran bir önceki sene dörtte bir düzeyindeydi.

Kanada’nın bu tutumu, geçtiğimiz aylarda AB’nin Ukrayna’ya karşı uyguladığı vize rejimini kaldırması ile bir karşıtlık olarak göze çarpmaktadır.

Almanya’dan Donbas’taki faaliyetleri için Kızıl Haç’a maddi destek

Almanya, Donbas’ta insani yardım çalışmalarında bulunan Kızıl Haç’a 6.5 milyon Euro yardım yapacağını açıkladı. Bu yardımla birlikte Almanya’nın 2016-2018 yıllarında Ukrayna’ya yönelik çoğunluğu Donbas’ta yürütülen insani yardım faaliyetleri için kullanılan maddi yardım miktarının 14.5 milyon Euro’ya ulaşacağı bildirildi.

Ukrayna’nın Rusya vatandaşlarına karşı vize uygulaması olasılığı

Ukrayna Parlamentosu Sözcüsü Andriy Parubiy, Rusya vatandaşlarının Ukrayna’ya girişlerinde biometrik pasaport zorunluluğu ve parmak izi alma uygulamalarının yanında, vize uygulamasına da geçilebileceğini belirtti.

Rusya ve Belarus’un Gerçekleştireceği Zapad 2017 askeri tatbikatı güvenlik endişelerini artırıyor

Rusya ve Belarus’un 14-20 Eylül tarihlerin ortaklaşa düzenleyecekleri Zapad 2017 askeri tatbikatı, Baltık ülkeleri, Polonya ve Ukrayna’da güvenlik endişelerini arttırdı.

Bu ülkelerin basınlarında, 2008 yılında Rusya’nın Kuzey Kafkasya’da gerçekleştirdiği bir tatbikat sonrasında Gürcistan’a girmiş olması ve 2014’deki Kırım işgalinin de yine bir tatbikatın hemen sonrası gerçekleştirilmesi örneklerinden yola çıkılarak, Zapad 2017’nin Rusya’nın yeni bir askeri müdahale için kullanacağı bir örtü olabileceğini iddia eden haberler yayınlandı. Bunlara ek olarak, Ukrayna basınında Rusya’nın tatbikat sonrası Belarus’ta bırakabileceği askeri birlikler sayesinde Ukrayna’yı çevirmeyi amaçlayabileceğine dair iddialar yer aldı.

Bu iddialara karşılık, Rusya ve Belarus Zapad 2017’nin kesin surette bir savunma tatbikatı olduğu yönünde açıklamlarda bulundular.

Ukrayna, tatbikatın gerçekleştirileceği bölgelerle olan sınırındaki güvenlik önlemlerini arttırdı.

Ukrayna Gürcistan’daki Agile Spirit askeri tatbikatına katılıyor

Gürcistan’da 3-11 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilen ve ABD, Bulgaristan, Letonya ve Romanya ve Azerbaycan’ın katılımıyla düzenlenen Agile Spirit askeri tatbikatına Ukrayna askerleri de iştirak ediyor.  Tatbikatın, ABD, Gürcistan ve diğer bölge ülkeleri arasındaki askeri koordinayonun artırılmasını amaçladığı bildirildi.

NATO’nun Rapid Trident askeri tatbikatı Ukrayna’da başladı

ABD, Britanya, Bulgaristan, Estonya, Gürcistan, Kanada, Litvanya, Moldova, Norveç, Polonya, Romanya, Türkiye ve Ukrayna’dan yaklaşık 2.500 askerin katıldığı Rapid Trident askeri tatbikatı Ukrayna’da 9 Eylül’de başladı. 23 Eylül’e kadar sürecek tatbikatın, Rusya ve Belarusun 14-20 Eylül tarihlerinde gerçekleştirecekleri Zapad 2017 asker tatbikatı ile aynı zamana denk gelmesi dikkat çekti.

Öte yandan, tatbikata katılımla ilgili Moldova’da yaşanan tartışmalar da dikkat çeken bir başka husus oldu. Moldova’nın Rusya yanlısı Cumhurbaşkanı Igor Dodon, Moldova askerlerinin tatbikata katılımını yasaklarken, Batı yanlısı parlamento tatbikatlara katılım kararında ısrar etti. Sonuç olarak, 57 Moldova askerinin tabikatlarda yer almak üzere Ukrayna’ya hareket ettiği bildirildi.

Donbas’ta barışgücü konuşlandırılması konusunda Rusya’nın şartı

Rusya Cumhurbaşkanı Putin geçen hafta katıldığı Pekin’de gerçekleştirilen BRICS zirvesinde, Rusya’nın BM barışgücü askerlerinin Donbas’a konuşlandırılmasını, bu gücün AGİT misyonunu korumak amacıyla yalnızca temas hattına yerleştirilmesi koşuluyla kabul edeceğini söyledi.  Buna ek olarak Putin, barışgücü konusunun Dobas’taki ağır silahların çekilmesi sonrasında konuşulabileceğini ve kalıcı bir barışın Donbas’taki ayrılıkçıların da barış görüşmelerine kabul edilmeleri söz konusu olursa sağlanabileceğini sözlerine ekledi.

Putin’in açıklamlarına karşılık Ukrayna Cumhurbaşkanı Poroşenko, barışgücünün amacının Rusya’nın işgalini kalıcılaştırmak değil, barışın sağlanması olması gerektiği yönünde bir açıklamada bulundu. Poroşenko, barışgücünün yalnızca temas hattında değil, Donbas-Rusya sınırı da dahil olmak üzere çatışma bölgesinin tümünde faaliyette bulunması gerektiğini söyledi. Buna ek olarak, NATO Parlamenterler Meclisi Ukrayna Delegasyonu Başkanı Iryna Friz, ayrılıkçılarla masaya oturmanın söz konusu olmadığını açıkladı.

Putin’in açıklamalarına, Rusya’ya karşı tavizkar bir çizgide politika yürüten Almanya’dan olumlu tepkiler gelirken, ABD’nin tepkisi ihtiyatlı oldu.

Putin’in bu açıklamasının, ABD’nin Ukrayna’ya ağır silah yardımı yapmayı değerlendirdiğinin açıklandığı bir zamana denk gelmesi de dikkat çeken hususlardan biri oldu.

Bu arada, geçtiğimiz Cuma günü Ukrayna Donbas’ta konuşlandırılacak bir barışgücü hakkındaki karar tasladığını BM’ye sundu.

Putin’den Ukrayna ve ABD’ye tehdit

Putin yine aynı toplantıda geçtiğimiz haftalarda gündeme gelen ABD’nin Ukrayna’ya ağır silah sağlaması durumunda, Donbas’taki ayrılıkçı güçlerin bu bölge dışında kalan Ukrayna topraklarına saldırılar düzenleyebilecekleri şeklinde bir tehditte bulundu.

Üçlü Temas Grubu Dobas’taki bazı bölgeler için özel statü önerisi

AGİT’in Donbas’taki çatışmaların çözümlenmesi için oluşturulan Üçlü Temas Grubu’ndaki temsilcis Martin Sajdik, bu yönde ilerleme kaydetmek için Donbas’taki bazı bölgelere özel satü verilmesi hakkında görüşmelerin yapıldığını açıkladı. Sajdil, taraflar arasında esir değişimi için de girişmlerde bulunulduğunu sözlerine ekledi.

AB, Rusya’ya karşı yaptırımlara devam edecek

Avrupa Birliği, Rus yetkililer ve Donbas’taki ayrılıkçılara karşı 2014 yılından beri uyguladığı Avrupa’daki maddi varlıklarını donduran ve AB ülkelerine girişlerini yasaklayan yaptırımları altı ay daha uzatma kararı aldı.

AB halihazırda aralarında Rusya’nın Washington Büyükelçisi, Rusya Başbakan Yardımcısı, Putin’in bir danışmanı, Rusya Genelkurmay Başkanı gibi kişilerin bulunduğu 149 Rus yetkili ve 38 tüzel kişiye karşı yaptırım uygulamaktadır.

AB’nin Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırımlar hakkında konuşan Almanya başbakanı Merkel, yaptırımların son bulmasını istediğini, ancak bunun Donbas’taki durumun düzelmesi ile mümkün olabileceğini söyledi. Merkel’in yaptırımlar konusunu yalnızca Donbas’taki durum çerçevesinde değerlendirip, Kırım konusuna değinmemesi dikkat çekti.

Malezya Havayollarına ait yolcu uçağının düşürülmesine dair dava Lahey’de görülecek

17 Temmuz 2014’de Donbas üzerinde düşürülen Malezya Havayollarına ait yolcu uçağı ile ilgili Hollanda’nın Lahey’de dava açacağı bildirildi.

17 Temmuz 2014’de yaşanan olayda uçakta bulunan 298 yolcu ve mürettabatın tümü yaşamını kaybetmişti. Yapılan araştırmalarda uçağın Rus yapımı Buk uçaksavar füzesi tarafından vurulduğu anlaşılmıştı. Hollanda’nın konuyu BM Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taşımasını Rusya veto etmişti.

Ukrayna’da sabık cumhurbaşkanı Yanukoviç hakkında yeni suçlamalar

EuroMeydan olayları sonrasında iktidardan düştükten sonra Rusya’ya kaçan Ukrayna’nın eski Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç hakkında savcılık, iktidarı yasadışı yollarla ele geçirdiği yönünde yeni bir suçlamada bulundu. Bunun üzerine firardaki Yanukoviç’in avukatı savunma hazırlamak için mahkemeden ek süre istedi.

Tarafına, vatana ihanet, Ukrayna’nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlal etmek ve Rusya’nın saldırganlığını desteklemek gibi suçlamalar yöneltilmiş olan Yanukoviç hakkında ömür boyu hapis istemiyle açılmış olan dava devam etmektedir.

Gürcistan Ukrayna’dan Gürcistan’ın eski Cumhurbaşkanı ve Odesa’nın eski Valisi Saakaşvili’nin iadesini talep etti  

Ukrayna makamları, Gürcistan’ın eski Cumhurbaşkanı Mikheil Saakaşvili’nin iadesini resmen talep ettiğini bildirdi. Gürcistan’da halihazırda Saakaşvili’ye karşı açılmış dört dava bulunmaktadır. Saakaşvili bu davaların siyasi bir cadı avı olduğunu iddia ediyor.

Saakaşvili, EuroMeydan olaylarından sonra 2014 yılında Ukrayna’ya gelmiş ve 2015 yılında Ukrayna vatandaşı olarak Odesa valisi olarak atanmıştı. Sonradan Poroşenko ile arası açılan Saakaşvili’nin Ukrayna vatandaşlığı geçtiğimiz Temmuz ayında iptal edilmişti.

Halen Polonya’da bulunan Saakaşvili 10 Eylül günü Ukrayna’ya döneceğini açıklamış, buna karşı Ukrayna makamları böyle bir grişim olursa Sakaşvili’nin ülkeye sokulmayacağını bildirmişti.

19 yaşındaki Ukraynalı Pavlo Hryb’ın Belarus’ta Rus istihbaratı tarafından kaçırıldığı iddiaları

Sosyal medyada tanıştığı genç bir kadınla buluşmak üzere 24 Ağustos’ta Belarus’a giden Pavlo Hryb adlı 19 yaşındaki Ukraynalı bir gencin bu ülkede Rus istihbaratı tarafından kaçırıldıktan sonra Rusya’daki Krasnador bölgesideki bir yerde tutulduğu iddia edildi.

Konuyla ilgili açıklama yapan Belarus makamları, Hryb’ın ülkeye girişine dair kayıt olmasına rağmen, ülkeden çıkışına dair kayıt olmadığını söylediler. Hryb’in Belarus’ta kaybolması Ukrayna ve Belarus makamları arasında gerilime neden oldu.

Hyrb’ın babası sosyal medyada Rusya’nın Kırım işgalini ve Donbas’taki ayrılıkçılara verdiği desteği eleştiren paylaşımlar yapan oğlunun Rus istihbaratı tarafından terörizm suçlamasıyla kaçırıldığını iddia etti. Bu konuda Rus makamlarından resmi bir açıklama gelmedi.